পথাৰত খোৱা-লোৱাৰ আনন্দ

আলোকচিত্ৰ: চন্দন

নদী আৰু পথাৰ — এই দুয়োটা উপাদান মিলিয়েই গঠিত হৈছে অসমৰ সাংস্কৃতিক জীৱনৰ কাঠামো। এই দুই উপাদানক কেন্দ্ৰ কৰি ৰচনা হয় অসমীয়া গ্ৰাম্য জীৱনৰ টুকুৰা-টুকুৰ ছবি। অসমত পথাৰ বুলিলে আমি সততে ধান খেতিৰ পথাৰকেই বুজো। আহাৰ-শাওনমহীয়া ডাৱৰীয়া আকাশৰ তলত ৰোৱণীয়ে ভূঁই ৰূই থকা, আঘোণৰ পথাৰত ধান বুটলা ভাটৌৰ জাক, জিৰিক জিৰিক ডাঙৰিভাৰৰ দৃশ্য সুলভ।

খেতিৰ ভৰপকৰ সময়ছোৱা অসমীয়া খেতিয়কসকলৰ পুৱাৰ পৰা গধূলিলৈকে কাম। দিনটো প্ৰায় পথাৰতে পাৰ হয়। পুৱাৰ পালমৰা পঁইতা-কৰ্কৰাৰে দিনটো আৰম্ভ হ’লেও বাকী খোৱা-লোৱাবোৰো পথাৰতে কৰা হয়। পথাৰৰ মুকলিত বহি ইটো-সিটো খোৱাৰ আমেজই সুকীয়া। ৰোৱাৰ দিনত কামৰ ফাঁকতে ৰোৱণী-হালোৱা আটায়ে মিলি আলিতে বহি চাহ-জলপানৰ মেল পাতে। গুৰৰ সৈতে ৰঙাচাহকণ বৰ জুতিলগা হয় পথাৰত। চাহ দিবলৈ আহোঁতেই হালোৱাই হাল বাওতে ধৰা পুঠি-গৰৈচিৰিকা দুই-চাইটা দি পথায়। সেই মাছেই গৃহিণীয়ে দুপৰীয়াৰ ভাতসাঁজৰ লগত দি পথালে সমাৰ বোৱা মাটি আৰু পোৰা মাছৰ পিটিকাৰ ফুৰ্ফুৰীয়া গোন্ধ একাকাৰ হৈ পৰে। কঠীয়াতলীসমূহত আলিৰ কাষে কাষে এবিধ বৰ তেলেতীয়া শাক উপজে। তিতাবৰৰ ফালে ইয়াক লেহেতি শাক বুলি কোৱা হয়। দীঘলিয়া জোঙামূৰীয়া পাতৰ লেহেতি শাক ভিতৰি ফোপোলা আৰু পাব থকা। ই প্ৰায় ১০-১২ ইঞ্চি ওখ হয়। ঠাইভেদে হয়তো ইয়াৰ নাম ভিন্ন। শুকানকৈ কম তেলত ভাজিলে ই বৰ সোৱাদলগা হয়। ৰোৱাৰ দিনত ইয়ো এক বঢ়িয়া মুখৰোচক।

আলোকচিত্ৰ: কৃষ্ণা গগৈ

ধান দোৱাৰ সময়ত খোৱাবোৰ কিছু ভিন্ন হয়। কাতি-আঘোণমহীয়া ধানবোৰ পক ধৰে। সেইখিনি সময়ত ৰবাব টেঙাবোৰো লোভলগাকৈ হালধীয়া হৈ পকি উঠে। অসমীয়া লোকবিশ্বাস মতে বিশ্বকৰ্মা পূজাৰ দিনাৰ পৰাই ৰবাব টেঙা খোৱাৰ নিয়ম। মিহিকৈ পৰা ঠাণ্ডাত পিছচোতালত ৰ’দজাক লপ টান হ’লেই মানুহে টেঙা খোৱাৰ যো-জা চলায়। মাজে মাজে দাৱণীহঁতে পথাৰত খাবলৈ ৰবাব টেঙা লৈ যায়। তাৰ আমেজটোও সুকীয়া। কটাৰী নাইকিয়াত ধান কটা কাঁচিখনেৰেই ৰেপ দি বাকলি গুচোৱা হয়। তাৰপিছত পিঠিত ৰ’দ লগাকৈ বহি ঘৰৰ পৰা বৈ নিয়া টুলটুলীয়াকৈ পকা খুদ (কণ) জলকীয়া আৰু নিমখৰ সৈতে টেঙা খোৱাৰ মজাই বেলেগ। ৰবাব টেঙাৰ জিমবোৰতকৈয়ো শেষৰ জ্বলা ৰসকণ চুৰুপকৈ খাই বৰ ভাল লাগে। অৱশ্যে তেনেকৈ খালে প্ৰায়ে চৰ্চৰণি খোৱা যায়। 

ধান দোৱাৰ দিনৰ দুপৰীয়া সাঁজৰ লগৰ আনবোৰ বস্তু ভূঁই ৰোৱাৰ দিনতকৈ কিছু বেলেগ। আম বা বগৰীৰ টেঙা-মিঠা আচাৰৰ সৈতে শুকানকৈ ৰন্ধা পাচলিৰ আঞ্জা নাইবা পিটিকা এখনৰ জুতি উঠে। ভোট জলকীয়াৰ আচাৰ নাইবা পকা খৰিচা অকণ হ’লে ভাতৰ গৰাহকেইটা পেটলৈ সৰহকৈ যায়। উজনিৰ ফালে কোনো কোনো ঠাইত খেতি সামৰাৰ দিনা ঘৰ-পৰিয়ালৰ মানুহে মিলি ভোজ-ভাত খোৱাৰ নিয়ম এটা আছে। ভঁৰালৰ গাঁধৈত যতনাই থোৱা ৰঙালাওৰ সৈতে ৰাজহাঁহৰ মাংস এই ভোজৰ অন্যতম উপাদান। কলপটুৱাৰ খোলৰ ব্যৱহাৰ ইয়াৰ এক অনন্য বৈশিষ্ট। ই পিছে ন-খোৱাতকৈ ভিন্ন।

বৰ্তমানৰ খৰতকীয়া আৰু যান্ত্ৰিক যুগে আমাৰ বহুতো চিনাকি ছবি ম্লান কৰি পেলাইছে। সেয়া হ’লেও নদী আৰু পথাৰৰ ঘাঁইখুটা সাৱটি এতিয়াও গাঁৱৰ পৰম্পৰাগত অসমীয়া সমাজখন বৰ্ত্তি আছে আৰু ইয়াৰ লগতে আমাৰ মাজত জীয়াই আছে পথাৰত খোৱা-লোৱা কৰাৰ দৰে সৰু সৰু কথাৰ কিছুমান বিশাল আনন্দ।